Wie ben je en wat doe je?
Ik ben Tessa, begin 40, getrouwd met Martijn en samen hebben we twee jongens van 9 en 11 jaar. Al bijna 20 jaar werk ik als leerkracht in het basisonderwijs, ik schrijf en redigeer educatief lesmateriaal en in 2018 heb ik met mijn gezin een reis gemaakt van een aantal maanden via Singapore, naar Vietnam, Laos en Cambodja.

Inmiddels heb ik een eigen bedrijf, Travelling the Young ones en van daaruit bied ik o.a. begeleiding aan bij onderwijs op afstand met Les van Tes. Ik krijg ontzettend veel energie als ik mensen spreek die plannen hebben om op reis te gaan met hun gezin. Ze willen weten hoe ze dit het beste kunnen regelen en ik vind het onwijs leuk om met hun kinderen in contact te zijn tijdens hun reis om hen en de ouders te begeleiden bij het onderwijs. Wat het voor mij ook heel waardevol maakt, is dat ik door het delen van onze ervaringen onze eigen reis eigenlijk elke keer opnieuw beleef en deze daardoor scherp in mijn geheugen blijft. Uitleggen, overzicht creëren en informatie delen is mijn vak en ik merk dat ik er heel gelukkig van word nu ik dit ook kan doen door andere ouders op weg te helpen.

Wanneer heb je Travelling the Young ones opgericht en waarom?
Travelling the Young ones is ontstaan toen wij aan het eind van de zomer van 2018 terugkwamen van een lange reis door Zuidoost Azië. Het idee hiervoor ontstond al eerder, maar de uitvoering liet op zich wachten tot we weer terug waren. Tijdens de voorbereidingen van onze reis heb ik erg lopen zoeken op het internet naar informatie over reizen met leerplichtige kinderen. Op diverse forums of Facebookgroepen vond ik wel informatie, maar het was behoorlijk versnipperd te vinden en toen vaak ook niet volledig. De ervaringen van ouders in hoe ze dit regelden was zo verschillend en niet altijd even duidelijk, dat het mij een uitkomst leek als al deze informatie op één plek bij elkaar zou komen te staan, samen met onze eigen ervaringen.

Daarnaast werk ik al jaren als leerkracht in het basisonderwijs en heb ik zodoende ook vanaf die kant aardig wat kennis over wat er wel of niet handig is als je met leerplichtige kinderen reist. Zeker ten aanzien van het onderwijs zelf. Zo ben ik deze site begonnen en zijn het aantal diensten dat ik aanbied geleidelijk steeds meer toegenomen.

Hoe werkt dat dan eigenlijk als je voor langere tijd op reis wilt met leerplichtige kinderen?
Voor wat betreft het verkrijgen van toestemming van de leerplichtambtenaar, kan ik kort zijn; officieel krijg je die 9 van de 10 keer niet. Wettelijk gezien mogen zij die toestemming niet geven, tenzij er echt heel gegronde en aantoonbare redenen voor zijn. Dat wil niet zeggen dat je nooit toestemming krijgt. Maar dan wordt het bijvoorbeeld gedoogd door een leerplichtambtenaar en in feite mogen zij dit niet doen. Los van dit (niet onbelangrijke) stuk, kun je zeker een langere tijd reizen met leerplichtige kinderen. Er zijn genoeg gezinnen die dit doen. Zij regelen dit ieder op een manier die voor hen passend is.

En wat kan jouw rol hierin zijn?
Eén van de dingen die ik doe is ouders begeleiden met het uitzoeken naar wat voor hen de best passende manier is. Dit kan variëren van inschrijven op een school in het buitenland waardoor je een vrijstelling kunt aanvragen, open kaart spelen en afwachten of je door de leerplichtambtenaar opgeroepen wordt om voor de rechter je verhaal te doen, als gezin uitschrijven uit Nederland of bijvoorbeeld één ouder ingeschreven laten, terwijl de rest zich wel uitschrijft. In het laatste geval moet je je wel realiseren dat de ouder die ingeschreven blijft in feite verantwoordelijk blijft voor het nakomen van de leerplicht. Of je hier alsnog op aangesproken wordt, zal afhangen van het feit of de leerplichtambtenaar weet dat jullie op reis zullen gaan. Door voor ouders duidelijkheid te scheppen, kunnen zij beslissen wat bij hen past. Daarnaast begeleid ik bij het vormgeven van het onderwijs tijdens een verblijf in het buitenland.

Nederland kent niet alleen de leerplicht, maar heeft ook een schoolplicht. Hoe zit dat?
Het klopt dat de Nederlandse leerplichtwet in feite een schoolplichtwet is. Kinderen moeten fysiek een school bezoeken. Dit kan natuurlijk ook een school in het buitenland zijn als je je daar inschrijft. Maar als je van plan bent niet op één plek te blijven, is dit natuurlijk niet heel realistisch. Een school in Nederland mag een kind pas uitschrijven uit de administratie als het eerst ergens anders ingeschreven is. Zo voorkomen we in Nederland dat kinderen ‘zoek raken’ in het systeem. Maar als je je uitschrijft uit Nederland, betekent dit in feite dat je emigreert, je valt dan niet meer onder de Nederlandse leerplichtwet en een school kan een kind dan uitschrijven.

Mag je dan wel je kind onderweg zelf lesgeven?
Veel ouders geven hun kinderen zelf les, terwijl ze op reis zijn. Vaak regelen ze een programma met de school van de kinderen in Nederland, ze maken gebruik van de Wereldschool of ze nemen contact met mij op voor Les van Tes. Als je uitgeschreven bent, kan dit. Het zelf mogen lesgeven op reis, hangt er dus in feite een beetje vanaf hoe je het in Nederland geregeld hebt. Soms kun je wel ingeschreven blijven doordat de school akkoord gaat gebruik te maken van artikel 41 uit de leerplichtwet. Hiermee mag een kind tijdelijk een periode onderwijs volgen op een andere locatie dan de school. Niet elke school wil hier gebruik van maken, omdat de wet niet echt bedoeld is voor afstandsonderwijs op reis. De school blijft dan verantwoordelijk voor het onderwijs van de leerling, maar als ouder ben je meestal degene die lesgeeft.

> Kijk hier voor een verwijzing naar artikel 41 van de leerplichtwet

Je bent zelf ook lang op reis geweest met je gezin. Je hebt toen ook je eigen kinderen les gegeven. Hoe heb je dat ervaren?
Over het algemeen heel positief. We kwamen redelijk snel tot de conclusie dat de mooie onderwijsplannen die ik vooraf maakte, niet per definitie werken als je op reis bent. Op reis, in een andere omgeving, een ander klimaat en met andere voorwaarden is het werken aan je schoolwerk voor een kind echt anders. Ik ben heel blij dat ik vooraf een plan gemaakt had en een werkplanning voor de kinderen. Dit was een prima uitgangspunt van waaruit we dingen konden aanpassen en loslaten. Van dichtbij meemaken hoe mijn kinderen aan hun schoolwerk werkten, hun leerproces te ervaren, vond ik heel waardevol.
Het onderwijs op reis kan vaak behoorlijk efficiënt, want je hebt niet te maken met 30 leerlingen in een klas. We bekeken steeds een paar dagen vooruit wat de handigste momenten waren om aan school te werken (het heetst van de dag, of juist de ochtend want in de middag zijn we weg, onderweg of juist niet, dat soort dingen). Ondanks dat we soms echt wel even wat hobbels met elkaar moesten nemen, zou ik het zo weer willen doen. De ervaringen van zo’n reis met elkaar is zo onvergetelijk en waardevol!


Maar jij bent van origine (online)leerkracht. Maakt dat het niet veel makkelijker?
Ja en nee. Natuurlijk weet ik hoe ik didactisch de leerstof kan uitleggen, ik weet het grotere plaatje als het gaat om de leerlijnen (=wat moet een kind in een jaar leren), ik weet hoe de opbouw is en ik ben door de ervaringen met lesgeven misschien makkelijker in het verzinnen van alternatieven als het op de een bepaalde manier niet lukt of werkt.

Maar tegelijkertijd ben ik gewoon de moeder van mijn kinderen en ben ik op dat moment ineens hun juf. En het is niet gezegd dat een kind dat altijd zo geweldig vindt. Ook bij ons liepen we soms echt tegen het feit aan dat de kinderen geen zin hadden (want het zwembad ziet er zo verleidelijk uit, of; waarom moet ik überhaupt schoolwerk doen). En soms heb ik wel eens het gevoel gehad dat ik er dan misschien teveel op wilde zitten, juist omdat ik leerkracht ben. Terwijl een ouder die geen leerkracht is misschien eerder geneigd is te zeggen; Jammer dan, dan maar een keer niet. Dat is wel een proces voor mezelf geweest om daar een goede balans in te vinden.


Heb je daar later nog profijt van gehad, van het vinden van die balans?
Wat verderop in de reis zeker, omdat we er met elkaar als gezin ook steeds beter een balans in wisten te vinden. Het duurt vaak ook even voordat het vakantiegevoel overgaat in een andere staat; die van reizen, het ‘nieuwe normaal’. Want maandenlang op reis zijn is geen vakantie, maar een andere manier van leven.

En, even vooruit spoelend naar het heden, nu we wekenlang thuisonderwijs hebben moeten geven, kon ik heel duidelijk zo’n zelfde valkuil voorkomen. Juist doordat ik snel de patronen herkende van toen we op reis waren. Niet tegen beter weten in willen dat ze hun schoolwerk doen, maar soms het even over een andere boeg gooien, zodat het op een ander moment weer makkelijker gaat. Dus ja, natuurlijk zal mijn kennis over het onderwijs, de didactiek van het lesgeven en de pedagogische ‘trucjes’ die je in de klas toepast zeker helpen, maar tegelijkertijd zijn er genoeg factoren die nog belangrijker zijn, waardoor het er niet per definitie makkelijker van wordt. Je moet er als ouders, als gezin, met elkaar voor willen gaan, duidelijke afspraken maken en deze durven aanpassen als dit nodig blijkt.

De meeste gezinnen die zich hierin verdiepen komen waarschijnlijk uit bij de Wereldschool. Maar jij biedt bijvoorbeeld Les van Tes aan. Wat is het verschil?
De Wereldschool is een instituut met jarenlange ervaring met afstandsonderwijs. Ze zijn erkend door het ministerie als onderwijsinstituut, maar tegelijkertijd zijn ze geen school. Om die reden kan dit niet helpen bij bijvoorbeeld het verkrijgen van een vrijstelling van de leerplicht. De Wereldschool biedt complete schoolpakketten aan voor de basisschool en het voortgezet onderwijs. Je volgt dan het programma, zoals je in een normaal schooljaar ook zou doorlopen. Er zijn vaste contactmomenten waarop je digitaal les krijgt of contact hebt met een leerkracht en je moet volgens planning bepaalde opdrachten/huiswerk aanleveren. Dit betekent ook dat je een compleet pakket boeken meekrijgt.

Met Les van Tes streef ik naar maatwerk, wat past bij jou als gezin, in nauw contact vooraf met de school van je kind (indien al van toepassing). Ik wil je zo min mogelijk boeken meegeven (want al reizende vaak veel gesleep), leerboeken scan je vooraf in, werkboeken en schriften gaan wel mee. Het grote voordeel hiervan is, dat kinderen met hun vertrouwde methodes van school kunnen blijven werken. Ik neem het werk uit handen van de school door het schrijven van een onderwijsplan. Dit, omdat de werkdruk in het onderwijs hoog is en veel scholen vaak positief tegenover reisplannen staan, maar geen tijd hebben om hier plannen voor te schrijven. Zie het onderwijsplan als een soort handelingsplan waarin staat aan welke vakken gewerkt wordt, wat de beginsituatie is van een kind en waar jullie naartoe zullen werken, we stellen hierin de doelen vast voor een bepaalde periode. Daarbij schrijf ik een planning voor een aantal weken waarin voor je kind duidelijk is wat het elke keer kan doen. Deze planning is zo opgebouwd dat er ruimte genoeg is voor aanpassingen.

Op welke momenten heb je dan contact met ouders of kinderen?
Een groot deel van mijn diensten met Les van Tes, vinden dus vooral vooraf plaats. Ik stimuleer ouders zelf hun kind te begeleiden met het onderwijs. We hebben geen vaste contactmomenten vooraf vastgelegd, kinderen hoeven bij mij geen werk in te leveren. Dit doen ze bij hun ouders. Uiteraard kan dit wel, juist omdat het maatwerk is. Geregeld heb ik met ouders op reis een contactmoment om even met elkaar te sparren; hoe gaat het, waar loop je tegenaan, wat heb je van mij nodig, is er een instructiemoment nodig dat ik lesgeef aan je kind, heb je wat andere ideeën nodig ter motivatie, dat soort dingen.

Ik kijk per gezin wat past bij een gezin en dat bepaalt de mate van mijn rol. Hierdoor kan ik veel lagere prijzen hanteren dan de Wereldschool; ik ben geen commercieel bedrijf. Doordat ik maatwerk lever, betaal je hier wel een prijs voor, maar doordat je met de eigen lesmethodes van school werkt en de contactmomenten naar behoefte gaan, scheelt dit veel kosten.

Welke weg bewandel je praktisch gezien als je met leerplichtige kinderen op reis wilt?
De school informeren over je plannen is vaak wel de eerste stap. Een school kan je geen toestemming geven, maar het is wel fijn de school mee te nemen in het proces en te kunnen overleggen wat zij eventueel kunnen betekenen in bijvoorbeeld het beschikbaar maken van lesmateriaal. Daarna zul je voor jezelf moeten uitzoeken welke weg je wilt bewandelen; wil je een vrijstelling vragen bij de leerplichtambtenaar, wil je je kind eventueel een school in het buitenland laten bezoeken, ga je je uitschrijven of laat je het op zijn beloop? Afhankelijk van wat voor jullie het best passend is, zal dit verder je route bepalen.

Ik heb deze stappen overzichtelijk bij elkaar gezet in een Roadmap. Hier zie je schematisch alle stappen bij elkaar. Deze kan gratis via mijn site opgevraagd worden. Tegen een kleine vergoeding ontvang je dezelfde Roadmap, maar dan als beknopt e-book waarbij elke stap zeer uitgebreid wordt toegelicht, waardoor je nog beter helder krijgt welke weg bij jullie past.

> Lees hier een recensie van de Roadmap of bestel hem hier gelijk.

Momenteel is de hele wereld aan het thuisscholen vanwege het coronavirus. Denk je dat dit straks verandering gaat brengen in de leerplichtwet?
Ik hoop het, maar ik betwijfel het. Het één en ander kan bijvoorbeeld afhangen van de toetsresultaten van scholen straks. Daarnaast is er ook een bepaalde groep kinderen ‘zoek’ sinds de scholen gesloten zijn. Een versoepeling van de leerplichtwet, maakt dat misschien een groter risico. Aan de andere kant kan zo’n versoepeling ook duidelijk vastgelegd worden; wat mag er wel en wat niet.

Maar er ligt al sinds 2015 een wetsvoorstel van voormalig minister Sander Dekker op de planken. Dit wetsvoorstel moet het mogelijk maken dat ouders één keer in de basisschooltijd en één keer in de voortgezet onderwijstijd zes maanden een kind van school mogen halen, bijvoorbeeld om een langere tijd naar het buitenland te gaan. Een kind blijft dan op school ingeschreven en de school blijft verantwoordelijk voor het onderwijs. Maar afgelopen jaar heeft Minister Slob heel duidelijk aangegeven voorlopig niets met dit voorstel te willen doen. De leerplichtwet is behoorlijk verouderd en stamt nog uit de tijd waar mensen jarenlang op één plek werkten. Tegenwoordig werken veel meer mensen locatie onafhankelijk, zijn flexibele werkplekken heel gewoon geworden en is het niet logisch, naar mijn idee, dat het onderwijs hier niet in mee veranderd is.

Wat zou je graag mee willen geven aan ouders die graag voor langere tijd op reis willen met hun gezin?

Ga! Heb je echt de wens om een keer een langere tijd met je gezin te reizen of in het buitenland te zijn? Laat het dan niet bij dromen. Reizen is zo leerzaam voor kinderen. Daar kan geen onderwijs in een klaslokaal tegenop. Als ik zie hoe onze kinderen het Engels nu beheersen en van de lokale talen een beetje opgepikt hebben, hoe hun vertrouwen gegroeid is, ze op mensen af durven stappen. Of hoe vanzelfsprekend het voor hen is dat er verschillende culturen bestaan, met andere gewoontes en hoe zij daar dingen uit halen en onthouden. Ze hebben zoveel over geschiedenis, aardrijkskunde en biologie geleerd doordat ze maandenlang ondergedompeld zijn geweest in een voor hen andere wereld. Als volwassenen kunnen we echt iets leren van de vanzelfsprekendheid waarmee kinderen een nieuwe omgeving accepteren en in zich opnemen. Heel relativerend. 

Natuurlijk is onderwijs belangrijk, maar educatie is zeker niet alleen in een klaslokaal. Als je echt een langere tijd in een andere omgeving bent, kom je los van je gewoontes die je thuis had. Je krijgt een ‘nieuwe normaal’, je ontwikkelt andere gewoontes, je ervaart andere culturen en dat is zo verfrissend en waardevol! De tijd die je met elkaar doorbrengt, is intensief, soms misschien heftig, maar je bouwt iets met elkaar op, dat niemand je ooit nog afneemt.

5 tips van Tessa als je graag thuisscholing wilt geven op reis:

1. Zorg dat je alles vooraf goed uitzoekt en voorbereid. Zo kom je erachter wat en welke vorm bij jullie past. Het kan namelijk ook best zo zijn dat je bijvoorbeeld meer voelt bij ‘unschooling’ i.p.v. het reguliere programma van het onderwijs te volgen.

2. Neem niet teveel mee! Een aantal dingen is (afhankelijk van de leeftijd van je kind) handig om bij je te hebben, bijvoorbeeld bepaalde werkschriften of boeken, maar veel dingen kun je overal kopen of vinden in de natuur (je kunt namelijk prima tellen met steentjes of schelpen).

3. Regel een onderwijsplan en een werkplanning. Dit geeft overzicht voor jezelf en je kind, maar is ook fijn om te hebben voor de school of instanties als leerplicht. Indien nodig heb je die dan achter de hand.

4. Durf een planning aan te passen als blijkt dat het niet helemaal werkt. Eenmaal onderweg kom je er namelijk pas achter hoe het echt is en wat er voor jullie werkt en wat niet. Durf dan flexibel te zijn en dingen aan te passen.

5. Betrek je kind bij de dagplanning; als er weerstand is, vraag wat je kind wel denkt te kunnen doen, hoe lang of wanneer. Je kind krijgt zo een stukje eigen verantwoordelijkheid en een kind vindt het fijn duidelijkheid te hebben. En een dag niet, kan ook echt geen kwaad! Sterker nog, soms werkt dat juist beter.

Wil je meer weten over Travelling the Young ones en Les van Tes. Check dan hier de website. Je kunt Tessa ook volgen op Instagram of Facebook.

> Lees hier het verhaal van Mariska en haar gezin die zeilend de wereld over gaan.

Ken je het boek voor Wereldburgers al?

Heb je al een Ipad voor op reis?

Een fijne koptelefoon voor je kind

Travelguppies maakt gebruikt van affiliate links. Schaf jij iets aan via één van deze links, dan verdienen wij hier een kleine commissie over. Dit gebruiken wij vervolgens om de site draaiende te kunnen houden en het kost jou niks extra’s! Bedankt voor je support 🙂